Τυφέκιο GRAS ΥΠΟΔ. 1874 ΔΙΑΜ. 11 χιλ.

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Α/Α	ΣΤΟΙΧΕΙΑ	ΤΥΦΕΚΙΟ ΠΕΖΙΚΟΥ	ΑΡΑΒΙΔΑ	ΒΡΑΧΥΚΑΝΟ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ
1	Διαμέτρημα	11 χιλ.	11 χιλ.	11 χιλ.
2	Σύστημα λειτουργίας	Οπισθογεμές με κινητό ουραίο	Ομοίως	Ομοίως
3	Χωρητικότητα	1 φυσίγγιο	1 φυσίγγιο	1 φυσίγγιο
4	Μήκος όπλου	1,3 μ. (1,295-1,310 μ.)	1,175 μ.	0,990-0,993 μ.
5	Μήκος κάνης	0,82 μ. (0,797-0,825 μ.)	0,681-0,710 μ.	0,489-0,510 μ.
6	Βάρος όπλου	4,2 kg. (4,18-4,218 kg.)	3,56-3,60 kg.	3,20-3,30 kg.
7	Ραβδώσεις	4 αριστερόστροφες με βήμα 0,55 μ.	Ομοίως με τυφέκιο	4 δεξιόστροφες με βήμα 0,55 μ.
8	Κλισιοσκόπιο	200-1800 μ.	200-1110 μ.	200-1250 μ.
9	Αρχική ταχύτητα (Vo)	450 μ/δ	428-435 μ/δ	406-415 μ/δ
10	Μοχλός οπλίσεως	Οριζόντιος	Κυρτός προς τα κάτω	Ομοίως με αραβίδα

Η Γαλλία μετά την ήττα στον Γαλλοπρωσσικό Πόλεμο του 1870-71 αναζήτησε ένα νέο τυφέκιο. Από τις υποβληθείσες προτάσεις επικράτησε αυτή που υποβλήθηκε από τον Λοχαγό Πυροβολικού Basile Gras (1836-1901) που υπηρετούσε στην Γραμματεία της Επιτροπής Πυροβολικού (Committee d’ Artillerie). Ήταν μια τροποποίηση του τυφεκίου Chassepot υποδ. 1866 ώστε να βάλει το ολόσωμο κεντροφλεγές μεταλλικό φυσίγγιο Gras των 11 χιλ. (11 Χ 59 R).
Το τυφέκιο αυτό έγινε αποδεκτό από την Γαλλία στις 7/7/1874. Αρχικά τροποποιήθηκαν τα παλιά τυφέκια Chassepot τα οποία ονομάσθηκαν τυφέκια υποδ. 1866-74 Τ (fusil d’ Infanterie Mle 1866-74 Transforme) και στη συνέχεια κατασκευάσθηκαν τυφέκια Gras από τα κρατικά οπλουργεία του Chatellerault, του St. Etienne και της Tulle.

Εκτός από το τυφέκιο πεζικού που έφερε ξιφολόγχη υποδ. 1874, κατασκευάσθηκαν αραβίδα πεζικού (carabine de Cavalerie) που δεν έφερε ξιφολόγχη, αραβίδα έφιππης και αραβίδα πεζής χωροφυλακής (carabine de Gendarmerie a cheval et a pied) και βραχύκανο πυροβολικού (mousqueton d’ Artillerie) με σπαθολόγχη υποδ. 1866.

Το 1880 έγινε τροποποίηση της κινητής κεφαλής του κινητού ουραίου, ώστε με εγκοπή που έγινε στη θήκη του κλείστρου, να μπορούν να διοχετεύονται τα αέρια προς τα έξω, σε περίπτωση διαρρήξεως του καψυλίου ή του κάλυκα του φυσιγγίου.

Το όπλο αυτό ονομάσθηκε τυφέκιο Gras υποδ. 1874 Μ80, ενώ κατά την διάρκεια του Α’ Π.Π. σε πολλά τυφέκια Gras έγινε αλλαγή κάνης (rebarrel) ώστε να βάλλουν το φυσίγγιο Lebel των 8 χιλ. (8 X 50 R) και ονομάσθηκαν υποδ. 1874 Μ14 ή υπόδ. 1874 Μ80, Μ14.

Το τυφέκιο Gras ως κύριο όπλο του Γαλλικού Στρατού παρέμεινε μόνο 14 χρόνια
(1874-1888) αντικατασταθέν από το τυφέκιο Lebel υπόδ. 1886 διατηρήθηκε για πολλά χρόνια, τόσο στη Γαλλία, όσο και στις αποικίες από μονάδες β’ γραμμής μέχρι και τον Β’ Π.Π. από μονάδες της Εθνοφρουράς και των μετόπισθεν.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΤΥΦΕΚΙΟΥ GRAS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Μετά την αγορά του τυφεκίου Gras υποδ. 1874 από την Γαλλία, η Ελλάδα το επέλεξε και λόγω των στενότατων επαφών που είχε με την Γαλλία καθώς επίσης και επειδή επρόκειτο για τροποποίηση των τυφεκίων Chassepot υπόδ. 1866 που ο Ελληνικός Στρατός διέθετε αρκετές δεκάδες χιλιάδες.

Τα πρώτα τυφέκια Gras παραγγέλθηκαν το 1877 από την κυβέρνηση
Α. Κουμουνδούρου και κατασκευάσθηκαν από την αυστριακή εταιρεία Steyr.

Στις 22-5-1877 παραγγέλθηκαν στην Steyr 31.000 τυφέκια πεζικού Gras υποδ. 1874 με σπαθολόγχες μετά θήκης (κολεού) προς 70,50 φράγκα το ένα, 2.500 αραβίδες ιππικού προς 59,70 φράγκα την μία, 2.500 βραχύκανα πυροβολικού προς 70,50 φράγκα. Συνολικά η πρώτη παραγγελία αφορούσε σε 36.000 όπλα συνολικής αξίας 2.511.000 φράγκων.

Στις 10-12-1877 επί κυβερνήσεως Κων/νου Κανάρη έγινε νέα παραγγελία στην Steyr 24.000 τυφεκίων πεζικού, 500 βραχύκανων πυροβολικού Gras και 100 αραβίδων ιππικού προς 65 φράγκα. Στις 10-1-1878 η ίδια κυβέρνηση παρήγγειλε 2.000 τυφέκια πεζικού στην ίδια τιμή. Η συνολική αξία της δεύτερης παραγγελίας των 26.000 ήταν αξίας 1.729.000 φράγκων.

Στις 19-9-1880 (εν όψει κατάληψης της Ηπειροθεσσαλίας) η κυβέρνηση του
Χ. Τρικούπη έκανε νέα παραγγελία στην Steyr από: 1) 25.000 τυφέκια πεζικού προς 63 φράγκα, 2) 3.000 βραχύκανα πυροβολικού Gras προς 60 φράγκα, 3) 2.000 αραβίδες προς 52,70 φράγκα. Συνολικά παραγγέλθηκαν 30.000 όπλα αξίας 1.860.000 φράγκων.

Στις 30-5-1881 η κυβέρνηση Κουμουνδούρου παρήγγειλε άλλα 5.000 τυφέκια πεζικού προς 63 φράγκα, συνολικής αξίας 315.000 φράγκων. Στις 8-3-1881 παραγγέλθηκαν στο Ελληνικό Πυριτιδοποιείο Α.Ε. 2,5 εκατομμύρια φυσίγγια Gras.

Στις 19-11-1885 η κυβέρνηση Θ. Δεληγιάννη παρήγγειλε 10.000 τυφέκια και στις
11-12-1885 άλλα 20.000 τυφέκια όλα προς 63 φράγκα, δηλ. συνολικά 30.000 αξίας 1.890.000.

Η τελευταία παραγγελία όπλων Gras προς την Steyr που είναι καταχωρημένη στα αρχεία της ήταν εκείνη στις 22-3-1886 και αφορούσε σε 1.000 τυφέκια αξίας 63.000 φράγκων. Το 1901 φυσίγγια Gras άρχισε να κατασκευάζει και η εταιρεία των Αδελφών Μαλτσινιώτη.
Το τυφέκιο Gras εχρησιμοποιήθη μέχρι και τον Β’ Π.Π.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΦΥΣΙΓΓΙΟΥ GRAS

ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΦΥΣΙΓΓΙΟΥ GRAS

Α/Α/	ΣΤΟΙΧΕΙΑ	ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ
1	Διάμετρος φυσιγγίου (στόμιο)	11,81 χιλ.
2	Είδος – τύπος φυσιγγίου	Κεντροφλεγές, μαύρης πυρίτιδος, με στενωμένο κάλυκα
3	Μήκος φυσιγγίου	76,5 – 76,7 χιλ.
4	Βάρος φυσιγγίου	43,8 – 43,9 γρ.
5	Βάρος πυρίτιδας	5,10 – 5,25 F1 μαύρης πυρίτιδας
6	Μήκος κάλυκα	59 – 59,6 χιλ,
7	Βάρος κάλυκα	12,9 γρ.
8	Διάμετρος στεφάνης (rim)	16,8 – 17 χιλ.
9	Τύπος βολίδας	Κυλινδροειδής, μολύβδινη, με χάρτινη έμφραξη (οι υποδ. 1879/83 ήταν κουλουροκωνικές)
10	Διάμετρος βολίδας	11,25 – 11,30 χιλ.
11	Βάρος βολίδας	25 γρ. (24,8 – 25,2 γρ.)
12	Μήκος βολίδας	27,25 χιλ.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1870 η Γαλλία αναζήτησε ένα νέο ολόσωμο μεταλλικό κεντροφλεγές φυσίγγιο και έκανε παραδεκτό το φυσίγγιο Gras των 11 χιλ. (11x59 R) και άρχισε να κατασκευάζεται από την εταιρεία Gevelot.

Το 1879 κατασκευάσθηκε ο κάλυκας υποδ. 1879 με ενισχυμένο πυθμένιο, φαρδύτερο λαιμό και στεγανοποιημένο με βαφή καψύλιο. Το 1883 η βολίδα απέκτησε επίπεδη κορυφή (flatnose) διαμ. 6 χιλ., το μολύβι σκληρύνθηκε με αντιμόνιο 5%.

Μετά τη Σύμβαση της Χάγης (29-1-1899) το φυσίγγιο Gras απέκτησε βολίδα πλήρως επενδεδυμένη με χιτώνιο (FMJ) που παραγόταν από την εταιρεία SFM. Την περίοδο 1914 – 18 οι ΗΠΑ κατασκεύασαν φυσίγγια Gras υποδ. 1879/83 για τα πολυβόλα Vickers των 11 χιλ. Η Ελλάδα αρχικά προμηθεύτηκε φυσίγγια Gras κυρίως από την αυστριακή εταιρεία Georg Rotbe και κατόπιν από το Ελληνικο Πυριτιδοποιείο Α.Ε., την εταιρεία Αδελφών Μαλτσινιώτη, την Ε.Ε.Π.Κ. και την Γαλλία. Επίσης υπήρχαν και βελγικά φυσίγγια FN.