Τυφέκιο Chassepot υποδ. 1866, διαμ. 11 χιλ

Τεχνικά χαρακτηριστικά

Ο επιθεωρητής οπλισμού στην κρατική οπλοβιομηχανία της Αλσατίας Antoine – Alfonse Chassepot (1833-1908) σχεδίασε ένα οπισθογεμές τυφέκιο διαμ. 11 χιλ. Το τυφέκιο αυτό αποτελούσε σημαντική βελτίωση σε σχέση με το μόνο υπάρχον τότε πρωσικό οπισθογεμές βελονοφόρο τυφέκιο Dreyse υπόδ. 1841, διαμ. 15,4 χιλ. Το Chassepot χρησιμοποιούσε εύφλεκτο ή κατακαιόμενο (combustible) φυσίγγιο. Δηλ. αυτό που σήμερα ονομάζουμε κάλυκα ήταν φτιαγμένο από χαρτί, τυλιγμένο με μεταξωτό ύφασμα και δεμένο με κλωστή. Για να πετύχει καλύτερη έμφραξη μεταξύ κινητού ουραίου και θαλάμης χρησιμοποιούσε ελαστικό εμφρακτήρα (obturoteur) γύρω από την κεφαλή του κινητού ουραίου. Φυσικά η χρήση του άφηνε πολλά κατάλοιπα ο δε εμφρακτήρας μετά από μερικές βολές φθείρονταν από την θερμοκρασία.

Η Γαλλία που την εποχή εκείνη είχε ακόμη εμπροσθογεμή όπλα, κυρίως τυφέκια υποδ. 1857, υιοθέτησε στις 3.8.1866 το τυφέκιο Chassepot (fusil d’ Infanterie Mle. 1866) και το 1870/71 την αραβίδα ιππικού, (carbine de Cavalerie Mle. 1866) την αραβίδα χωροφυλακής  ( carabine d’ Gendarmerie Mle. 1866) και το βραχύκοκο πυροβολικού (mousqueton d’ Artillerie Mle. 1866).
Τα τυφέκια Chassepot αρχικά παρήχθησαν στα κρατικά εργοστάσια όπλων του Chattelrault (Manufacture Imperiale de Chatellerault), του Mutzig, του Saint Etienne και της Tulle. Κατασκευάσθηκαν και σε ξένα εργοστάσια όπως της Λιέγης, του Λονδίνου, του Μπίρμιγχαμ, της Βιέννης, κλπ. Το 1870 η Γαλλία διέθετε περίπου 1 εκατομμύριο τυφέκια Chassepot.

Κατά τον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο (1870-71) που ήταν ο πρώτος πόλεμος που και οι δύο αντίπαλοι είχαν οπισθογεμή όπλα, το Chassepot κυριάρχησε στο πεδίο της μάχης χωρίς όμως να φέρει τη νίκη στους Γάλλους. Από τον πόλεμο αυτό οι Πρώσοι πήραν 665.000 τυφέκια Chassepot ως λάφυρα, τα μισά των οποίων μετασκευάστηκαν ώστε να βάλλουν το ολόσωμο μεταλλικό γερμανικό φυσίγγιο των 11 χιλ. (Reichspatrone M. 1871). Η ήττα και οι μεγάλες απώλειες υλικού υποχρέωσαν τη Γαλλία να επισπεύσει την αντικατάσταση του τυφεκίου αυτού από νεώτερο. Το τυφέκιο Chassepot παρέμεινε ως το κύριο όπλο του Γαλλικού Στρατού μέχρι το 1874 οπότε εισήχθη σε υπηρεσία το τυφέκιο Gras υποδ. 1874 διαμ. 11 χιλ. το οποίο ήταν απλή τροποποίηση του τυφεκίου Chassepot από τον Γάλλο Basil Gras για να βάλλει το ολόσωμο μεταλλικό, κεντροφλεγές φυσίγγιο Gras των 11 χιλ.(11 X 59 R).

Στις αρχές του 1866 μετά από πολλές δοκιμές και συζητήσεις έγινε παραδεκτό από την Ελλάδα το γαλλικό τυφέκιο Chassepot υπόδ. 1866 διαμ. 11 χιλ. Πιθανότατα ο συνολικός αριθμός τυφεκίων Chassepot που προμηθεύτηκε η Ελλάδα ανέρχεται στα 50.000 τεμάχια. Η πορεία του παραπάνω τυφεκίου στον Ελληνικό Στρατό ήταν σύντομη, μόλις μια δεκαετία και διήρκεσε από το 1868 ως το 1878 οπότε άρχισαν να παραλαμβάνονται τα πρώτα τυφέκια Gras υποδ. 1874, διαμ. 11 χιλ.

Το όπλο χρησιμοποιήθηκε σε ευρεία κλίμακα από τους Κρήτες  κατά τις επαναστάσεις των ετών 1877-78, 1888-89 και 1896-97.

Η αντικατάσταση του τυφεκίου Chassepot το 1878 από το τυφέκιο Gras δεν έθετε τα πρώτα σε αχρηστία. Κατά την εισβολή του Ελληνικού Στρατού στη Θεσσαλία τον Ιανουάριο του 1878 πολλές μονάδες περιλαμβανομένων και ταγμάτων Ευζώνων και πυροβολικού αλλά και στον πόλεμο του 1897 μερικές μονάδες έφεραν ακόμη τυφέκια Chassepot. Φυσίγγια για το τυφέκιο Chassepot κατασκεύαζε η εταιρεία των Αδελφών Μαλτσινιώτη, έτος ιδρύσεως 1887. Το 1891 κατασκευάζεται εργοστάσιο παραγωγής φυσιγγίων Chassepot.

Το τυφέκιο Chassepot παρότι ήταν το κύριο όπλο του Ελληνικού Στρατού μόνο για 10 χρόνια εξακολούθησε να υπάρχει σε διάφορες υπηρεσίες πάνω από 70 χρόνια. Πολύ πιθανόν τα όπλα αυτά να είχαν μετατραπεί για να βάλλουν το φυσίγγιο Gras των 11 χιλ. Τα μετασκευασμένα βραχύκανα πυροβολικού χρησιμοποιήθηκαν για άσκηση στην σκοποβολή των μαθητών των δημοσίων σχολείων.

Το 1900 ο Στρατός κοστολόγησε το τυφέκιο Chassepot προς 87,77 δρχ., το βραχύκανο πυροβολικού προς 55 δρχ., την αραβίδα ιππικού προς 60 δρχ. και την ξιφολόγχη τους προς 18,25 δρχ.